Ana içeriğe atla

BİR YÖRÜK KÖYÜ: SOĞANLI YÖRÜK

 YÖRÜKLER HAKKINDA: Osmanlı İmparatorluğu tüm Balkanlar''da yeni elde ettiği topraklara sahip çıkılabilmesi için sadece Türkmenler/Yörükler göndermiştir. Bunların gittikleri bölgelerde, ifa ettikleri  görevleri bulunmaktadır.. Yörükler Anadolu’da ve Rumeli’de göçebe olarak yaşarlar ve geçimlerini de hayvancılık üzerinden sağlarlar. İçinde bulundukları mevsimlere göre, yerleştikleri ova veya yaylalarda kurdukları çadırlarda yaşarlardı. Bu gelenek OĞUZLAR’dan gelmektedir. Oğuzlar 24 boya ayrılmışlardır. Ve yöremizde, bu boylardan bir kaçı halen kendi varlıklarını ve kültürlerini sürdürmektedirler. Bu oğuz boylarına-Türklerine, TÜRKMEN de denilmektedir.

“Cesur, muhârip, iyi yürüyen, eli ayağı sağlam” gibi anlamlar taşıyan “YÖRÜK” kelimesi yerine halk arasındaki ifadesi ile “yürük” de kullanılmaktadır. Bunlar genellikle, konar-göçer hayat yaşayan  topluluklar olmuşlardır. Öncelikle Balkanlara göçtükleri belirtilen bu Yörüklerin, sonraları Anadolu çeşitli yerlerinde yerleştikleri bilinmektedir.

****

Ereğli’nin yaklaşık 90 köyü bulunmaktadır. Her köyümüzün de araştırılması gereken önemli tarihi geçmiş bulunmaktadır. Bu köşedeki yayınlarımızda EREĞLİ’nin yerel tarihi üzerine çalışmalarımızı okumaktasınız. Daha önceki bir yazımızda olan DELİLER Köyümüz hakkındaki araştırma yazımız sonrasında, şahsımızı arayarak olumlu görüşler paylaşıldı. Bu araştırmalarımızın sürmesi, ilçemiz yerel tarihi adına önem taşımaktadır.

İlçemize bağlı, “Soğanlı Yörük” ve “Yaraşlı Yörük” adlarıyla iki Yörük adlı köyümüz bulunmaktadır. Bu yazımızda, EREĞLİ’nin bir “Yörük” köyü olan SOĞANLI YÖRÜK hakkındaki bir belgeyi paylaşacağız.

SOĞANLI YÖRÜK:  Prof. Dr. Kenan Ziya Taş’ın (Ankara Ünv. Sos. Bil. Enst. Tarih Anabilim Dalı)  “TAPU TAHRİRDEFTERLERİNE GÖRE, 16.YY’DA BOLU SANCAĞI” adını taşıyan Doktora tezinde Ereğli ve yöresinde bulunan bazı yapılar hakkında bilgiler bulabilmekteyiz. Bu bilgilerden biri, SOĞANLI YÖRÜK Köyümüz üzerinedir:

***

Ereğli yöresinde bulunan nüfusun kimlerden oluştuğunu açıklamaya çalışan ilgili tez çalışmasının 94. sayfasında “Konar Göçer Teşekküller” başlığı altında tahminen günümüzdeki Soğanlı Yörük Köyünden bahsetmiştir ki şu ibareler bulunmaktadır:

“Cemaat-ı Yörükân-ı Horasanlu:

Diğer adı da Soğanlı cemaatidir. Ereğli Nahiyesinde kışlarlardı. 1519 tahririnde (sayım-yazım) 89 hane, 11 mücerred, 7 nîmçift mutasarrıfı, 1 ehl-i ilm ve 2 muhassıl, 1 amâ, 1 mecnun;   1569 tahririnde 150 hane kayıtlı nüfusu vardı” denilmektedir.

Kaynak:  ORHAN GAZİ VE BİR FETİH- Sayfa 200

***

OSMANLI ARŞİVLERİNDE TESPİT ETTİĞİMİZ BELGELER:

 Tarih :29/Z /1139 (Hicrî) M-1723 Dosya No :Gömlek No :208 Fon Kodu :İE.ŞKRT 

Benderekli kazasında Soğanlı ve diğer Soğanlı nam karyelerin Sipahi Osman Ağa ile Benderekli sükkanından Halil bin Abdulaziz Efendi''nin kale mustahfazlarından İsmail Sipahi ile nizaları olduğundan, davalarının Bolu Mahkemesi''nde görülmesine dair Bolu Naibi Osman imzasıyla yazılan arz. a.g.tt

Tarih :26/Ş /1241 (Hicrî) M-1825 Dosya No :30 Gömlek No :1489 Fon Kodu :C..TZ.. 

Bolu, Benderekli nahiyesi Soğanlı nam karye ve saireden mutasarrıf olduğu timar ile humbaracı ocağına idhali istidasına dair Mehmed oğlu Eyüb imzasıyla.

Tarih : Dosya No : Gömlek No :3564 Fon Kodu :ML.VRD.TMT.d

Bolu sancağı Ereğli kazası Soğanlı divanı temettuat defteri.

Tarih :15/Ş /1311 (Hicrî) Dosya No : Gömlek No :1455 Fon Kodu :HRT.h.. 

Kastamonu''nun Ereğli kazasının kuzeyinde Kopdağı ve Yörük köyünde çıkarılan manganez madeni. EHT (Ölçek 1/5000)

Tarih :01/Ş /1328 (Hicrî) Dosya No :8 Gömlek No :1328 Fon Kodu :İ..İMT. 

Bolu''nun Ereğli kazasında Kepaz ve Yörük köylerinde çıkarılmış olan iki parça manganez madeninin doksan dokuz sene müddet ile mevaliden Şükrü Efendi ile Hallaçyan Parsih Efendi uhdelerine ihalesi.

***

YUSUF HALAÇOĞLU''NUN ESERLERİNDE EREĞLİ

Yazar Halaçoğlu’nun “Anadolu’da Aşiretler Cemaatler Oymaklar (1453-1650)” adlı eserinde Ereğli’de yerleşimi bulunan  “Cemaatler”  hakkında şu belgeleri kaynak olarak belirttiğini görebilmekteyiz:

-Kayı Kaymaz Cemaati: KAYI BOYU- BOA-TD-NO 51-SYF 86-  SENE 1515-16

-Kaymaz Cemaati:    KAYI BOYU-  BOA-TD-NO 51-SYF 107-      SENE 1515-16

-Horasanlu Yörükleri Cemaati: KAYI BOYU-  BOA-TD- NO 51- SYF 316- SENE 1515-16

*Bu Yörükler “kışlak”tır..

-Aksungurlu Cemaati: KAYI BOYU-BOA-NO 51-SYF 103&110-SENE 1515-16

                                                                                                        Hicri: 921 senesi

 

 



13.10.2015 14:31:40

Yorumlar

Bu blogdaki popüler yayınlar

KDZ EREĞLİ ŞEHİT VE GAZİLERİMİZ

  ŞEHİTLERİMİZ: Şehitlerimizin adı,rütbesi, şehit düştüğü yer ve tarihi, mezarının bulunduğu yer, ailesinin adresi aşağıdadır: *HÜSEYİN BIRAK -J.Er -Diyarbakır-Adıyaman-Şanlıurfa Yol kavşağı13/07/1993- Balı Köyü- * Halis ÇINAR-Komiser- Diyarbakır-Adıyaman-Şanlıurfa Yol kavşağı-13/07/1993- Kemer Mezarlığı- Gülüç * Asım ÇÖMETEN-P.Er- Kulp İlçesi-12/04/1994- Işıklı Köyü- Işıklı Köyü * Murat DEMİR-J.Uzm. Onbaşı- Bingöl İli Genç İlçesi-25/04/1994- Konuralp Şehitliği- Gülüç * Kudret ÖZCAN-Shh. Er.- Kars – Kağızman-14/07/1994- Şehir Mezarlığı-Kepez Mah. * Pürhan ÖZBAKIR-P.Er.- Şehir Mezarlığı-Akarca Mah. * Metin KÖKSAL-J.Astğm.- Tunceli-07/05/1996-Trabzon-Bağlık Mah. * Engin ÖZCAN-P.Er.- Hakkari ili Oltuca İlçesi Kızıltepe Mevkii-24/08/1996- Hacıosmanlar Köyü * Cafer HIRÇIN-P.Er- Eruh-Siirt-30/04/1997- Alacabük Köyü * Ömer İNCE-J.Er- Eruh-Siirt-30/04/1997- Armutcuk Belediye Mezarlığı-Kandilli * Kenan YILDIZHAN-J.Er- Şırnak – BeytüşşebapKontik Tepe-16/10/2000- Aydın Köyü Kabakoz Mahallesi ...

İSTANBUL VE EREĞLİ’DE YEDİ TEPE

  İstanbul’da olduğu gibi Ereğli’de de yedi tepe olduğu belirtilir. İstanbul’daki tepelerin adı şunlardır: Topkapı Sarayı Tepesi - Çemberlitaş Tepesi - Beyazıt Tepesi - Fatih Tepesi -Yavuz Selim Tepesi - Edirne Kapı Tepesi - Koca Mustafa Paşa Tepesi… Ereğli’deki tepe adları şunlardır: Kuzeybatıda (Çeş)Keştepe (Keşif Tepesi) ve Maltepe, kuzeyde Kaletepe (Heraklea Tepesi), kuzeydoğuda Örencik ve Hacı Hasan Tepesi, doğuda Göztepe (Gözetleme Tepesi) ve Elma Tepe olmak üzere yedi tepeyle çevrilidir. Ereğli halkı dilinde bu tepelerin adı şu isimlerle zikredilir: Aktaş Tepe-Göz Tepe-Kale Tepe-Keş Tepe-Elma Tepe-Doruk Tepe-Gök Tepe.. *** Ereğli’de bulunduğu belirtilen bu yedi tepenin adeta İstanbul’u andırdığı belirtilir. Hatta kaynaklardaki ifadelere göre; Fatih Sultan Mehmet döneminde (İstanbul’un fethine hazırlık için) inşa edilen Rumeli Hisarı için, Ereğli kasabasından taş ve kireç sevk edilmiş olduğu da belirtilir.   Yazar İsmail Hakkı Uzunçarşılı’nın eserinde “İstanbul’a kereste...

OSMANOĞULLARI KURULUŞ VE EREĞLİ

  Ahmet Refik’in b u kitabında yazar, 14. asrın ilk yarısındaki Anadolu’daki durumu, Selçuk oğullarının ve Bizans İmparatorluğunun mücadelelerini anlatmaya çalışır. Kitabın 11. Sayfasında: “O tarihlerde İmparatorluğun Karadeniz tarafındaki hududu Sakarya’ya varıyordu. Oradan ötesini, Kastamonu taraflarını Candar oğulları – Sinop’u Pervane oğulları idare ediyorlardı. Amasra ile EREĞLİ, imparatorluk idaresinde idi. Fakat Bizans memurları ile askerleri oralara ancak Karadeniz’den gemi ile gidebilirlerdi. Karayolları kamilen Türklerin elinde idi. Bizans’ın serhat nöbetçileri Sakarya sahillerini beklerlerdi. Sahil boyunca kulelerle ahşap barakalar yapılmıştı. Bu durumla beraber, Türkler Bizans arazisine hücum için gene yol bulurlardı. Hatta imparator Mihael Paleologos bu felakete nihayet vermek için Anadolu’ya geçmiş, fakat Türklere karşı bir şeye muvaffak olamamıştı”. Yazar Ahmet Refik, aynı kitabının 67. Sayfasında Orhan Bey ile Kantakuzinos arasındaki ilişkilere değinilmiş. Şu ifa...